भारतीय केंद्रीय मंत्री मंडळाने शेतकऱ्यांसाठी अत्यंत महत्त्वाची योजना मंजूर केली आहे, ज्याचे नाव आहे “नमो ड्रोन विधी योजना”. या योजनेअंतर्गत 15,000 महिला स्वयंसेवी गटांना शेतीसाठी ड्रोन मिळणार आहेत. हे ड्रोन भाड्याने दिले जाईल आणि खतांची फवारणी करण्यासाठी वापरले जाईल.

2023-2024 ते 2025-2026 या कालावधीत या योजनेअंतर्गत महिला स्वयंसेवी गटांना ड्रोन वितरित केले जातील. याशिवाय, महिला ड्रोन पायलटसाठी मानधनाची तरतूद करण्यात आली आहे. तसेच महिला ड्रोन सखींना विशेष प्रशिक्षण देखील दिले जाईल. महिलांना कृषी क्षेत्रात सशक्त करण्यासाठी ही योजना महत्त्वाचा टप्पा ठरणार आहे.Namo Drone Didi Yojana 2025
महिला स्वयंसेवी गटांना ड्रोन कसा मिळेल ? त्यासाठी प्रक्रिया काय आहे ? या सगळ्याची सविस्तर माहिती जाणून घेण्यासाठी हा लेख शेवटपर्यंत वाचा. ‘महिला स्वयंसेवी गट ड्रोन योजना’ संदर्भातील सर्व माहिती येथे सोप्या भाषेत दिली आहे, ज्यात ड्रोन मिळवण्याची प्रक्रिया आणि महिला सदस्यांच्या मानधनाचा तपशील समाविष्ट आहे.Namo Drone Didi Yojana 2025
महिलांसाठी कृषी क्षेत्रातील हा बदल म्हणजे नवीन युगाची सुरुवात आहे !
ड्रोन म्हणजे काय ?
ड्रोन हे हवेत उडणारे मानवविरहित स्वयंचलित वाहन आहे. जसे जमिनीवरून आपण ट्रॅक्टर सारख्या वाहनाला विविध यंत्र व अवजारे जोडून शेतीची कामे करतो. त्याचप्रमाणे ड्रोन हे हवेतून मानव विरहित वाहन आहे. हे उपकरण जमिनीवरून रिमोट कंट्रोलच्या साह्याने नियंत्रण केले जाते. किंवा ड्रोनला एका विशिष्ट संगणकीय प्रणाली द्वारे वेळोवेळी आवश्यक त्या सूचना देण्याची सोय केलेली असते. त्यामुळे स्वायत्त (autonomous) शेतातील विविध क्रिया केल्या जाऊ शकतात.
8-10 वर्षांपूर्वी एखाद्या लग्न समारंभामध्ये ड्रोन वरील कॅमेऱ्याच्या सहाय्याने चित्रीकरण केले जायचे त्यावेळी ड्रोन हा लोकांच्या कुतूहलाचा विषय होता. आता मात्र ही संकल्पना सामान्य होत गेली आहे. ग्रामीण भागातील शेतकरी सुद्धा फवारणीसाठी ड्रोन चा वापर करत आहेत. परंतु याचा नेमका वापर कसा करायचा याचे योग्य प्रशिक्षण असणारे लोक कमी आहेत. शेतकऱ्यांमध्ये तर त्याच्या वापराबाबत आणि क्षमतेविषयी अजूनही उत्सुकता आहे.
नमो ड्रोन दीदी योजनेचा मुख्य उद्देश Namo Drone Didi Yojana 2025
“नमो ड्रोन दीदी योजना” हा आधुनिक कृषी तंत्रज्ञानाचा महिलांना परिचय करून देण्याचा एक महत्त्वाचा उपक्रम आहे. या योजनेचा उद्देश आहे :
- महिला सशक्तीकरण : महिलांना शेतीतील अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाचा लाभ घेण्यासाठी सक्षम करणे.
- उत्पादकतेत वाढ : ड्रोनचा वापर केल्याने औषध फवारणी आणि बियाणे पेरणी अधिक कार्यक्षम उत्पादन वाढते.
- वेळेची बचत : पारंपरिक पद्धतींशी तुलना करता ड्रोनद्वारे शेतीची कामे जलद आणि सोपी होतात.
- सुरक्षितता : ड्रोनचा वापर केल्यामुळे शेतकऱ्यांना धोकादायक रसायनांपासून दूर राहता येते.
योजना | नमो ड्रोन दीदी योजना |
कोणा द्वारे सुरु | देशाचे माननीय प्रधानमंत्री श्री नरेंद्र मोदी यांनी |
योजनेची घोषणा | 28 नोव्हेंबर 2023 |
लाभार्थी | महिला बचत गट |
उद्देश्य | शेतकऱ्यांना कृषी वापरासाठी ड्रोन भाड्याने देणे. |
अर्ज प्रक्रिया | लवकरच सुरु |
अधिकृत वेबसाईट | लवकरच सुरु |
लाभ | सरकार कडून आर्थिक मदत |
श्रेणी | केंद्र सरकारी योजना |
वर्ष | 2025 |
नमो ड्रोन योजनेची वैशिष्ट्ये Namo Drone Didi Yojana 2025 :
या योजनेअंतर्गत महिलांना अनेक प्रकारच्या सुविधा मिळतात त्या पुढील प्रमाणे आहेत.
ड्रोन खरेदीसाठी अनुदान :
महिला बचत गटांना 80% अनुदानावर ड्रोन खरेदी करता येते. हे अनुदान सुमारे 8 लाख रुपयांपर्यंत असते, ज्यामुळे महिलांसाठी ड्रोन खरेदी करणे आर्थिकदृष्ट्या सोपे होते.Namo Drone Didi Yojana 2025
ड्रोन चालविण्याचे प्रशिक्षण :
महिलांना 15 दिवसांचे व्यावसायिक प्रशिक्षण दिले जाते, ज्यामुळे त्या ड्रोन चालविण्यास आणि त्याचा योग्य वापर करण्यास पारंगत होतात.
ड्रोन किटची सुविधा :
ड्रोन किटमध्ये बेसिक ड्रोन, बॅटरी सेट, चार्जर, आणि इतर आवश्यक उपकरणांचा समावेश आहे. त्यामुळे महिलांना वेगळ्या साधनांसाठी खर्च करावा लागत नाही.Namo Drone Didi Yojana 2025
वॉरंटी आणि तांत्रिक सहाय्य :
ड्रोन किटसोबत एक वर्षाची वॉरंटी दिली जाते, तसेच महिलांना तांत्रिक सहाय्य पुरवले जाते.
कृषी क्षेत्रातील वापर :
ड्रोनचा वापर मुख्यतः औषधे फवारण्यासाठी आणि बियाणे पेरण्यासाठी केला जातो. यामुळे मोठ्या क्षेत्रावर काम करणे सहज शक्य होते.Namo Drone Didi Yojana 2025
हिवाळ्यात थंडीमुळे पिकावर होणारे परिणाम; वाचा संपूर्ण माहिती
ड्रोनचा शेतीतील महत्त्वाचा उपयोग Namo Drone Didi Yojana 2025 :
ड्रोन ही तंत्रज्ञानाची आधुनिक भेट असून, ती शेती क्षेत्रात क्रांतीकारी बदल घडून आणू शकते. पुढीलप्रमाणे त्याचा उपयोग होतो :
- औषध फवारणी
ड्रोन द्वारे औषध फवारल्यामुळे शेतकऱ्यांना धोकादायक रसायनांच्या संपर्कात यावे लागत नाही, आणि औषधांची योग्य प्रमाणात फवारणी होते.
- बियाणे पेरणी
ड्रोनद्वारे बियाण्यांची पेरणी जलद होते, तसेच बियाण्यांचा अपव्यय टाळला जातो.
- पिकांचे निरीक्षण
ड्रोनच्या कॅमेऱ्याचा वापर करून पिकांचे निरीक्षण करता येते, ज्यामुळे पिकांची स्थिती समजून घेतली जाऊ शकते.
- मातीचा अभ्यास
ड्रोनद्वारे मातीची स्थिती आणि पिकांच्या गरजांचा अभ्यास करता येतो, ज्यामुळे खतांचा आणि पाण्याचा योग्य वापर करता येतो.
ड्रोन शेती काळाची गरज ? Namo Drone Didi Yojana 2025 :
ड्रोन हे हवेतून उडणारं मानव विरहित वाहन आहे. ड्रोन व त्यावरील उपकरणाला जमिनीवरुन रिमोट कन्ट्रोलच्या साह्याने नियंत्रित केलं जाऊ शकतं.
ड्रोनमध्ये नेव्हिगेशन सिस्टीम, जीपीएस, वेगवेगळे सेन्सर्स, कॅमेरे यांचा समावेश असतो.
ड्रोनची किंमत साधारणपणे 6 ते 15 लाखांपर्यंत असते. ड्रोनचं आयुष्य 4 ते 5 वर्षांचं असतं. ड्रोन दीड ते दोन किलोमीटर लांब उडू शकतात, तर 400 फुटांपर्यंत उंच उडू शकतात,” असं ड्रोन तंत्रज्ञानाचे अभ्यासक डॉ. अविनाश काकडे सांगतात.
ड्रोन महाग असल्यामुळे प्रत्येकच शेतकरी तो खरेदी करू शकणार नाही. त्यामुळे ड्रोन भाडेतत्वावर घेऊन शेतीसाठी वापरणं हा एक पर्याय शेतकऱ्यांसमोर आहे.Namo Drone Didi Yojana 2025
शेतीमध्ये ड्रोनचा वापर वाढल्यास शेतकऱ्यांच्या परिश्रमात आणि वेळेत बचत होणार आहे.
ड्रोनद्वारे एक हेक्टर क्षेत्रावरील फवारणी 20 ते 30 मिनिटांत पूर्ण होते. ट्रॅक्टर अथवा माणसानं स्वत: फवारणी करायची म्हटलं तर यापेक्षा अधिक वेळ लागतो.Namo Drone Didi Yojana 2025
याशिवाय, विषबाधा होऊन जीव दगावण्याची शक्यता असते. ड्रोनच्या वापरामुळे जीवितहानीची शक्यता नसते.
मजूर टंचाईवर उपाय म्हणूनही ड्रोन शेतीकडे आश्वासक नजरेनं पाहिलं जात आहे.
नमो ड्रोन दीदी योजनेचे फायदे Namo Drone Didi Yojana 2025 :
महिला सशक्तीकरण
या योजनेत ड्रोन तंत्रज्ञानाचे विशेष प्रशिक्षण दिले जाते, महिलांना प्रगत कौशल्ये सुसज्ज करणे जी आधुनिक शेतीमध्ये अधिकाधिक मौल्यवान आहे. हे ज्ञान त्यांना पीक निरीक्षण, माती विश्लेषण आणि अचूक शेती यासारखी कामे अधिक कार्यक्षमतेने करण्यास सक्षम करते.
कृषी कार्यक्षमतेत वाढ
ड्रोन तंत्रज्ञानामुळे कीटकनाशके आणि खतांचा अचूक वापर, पारंपारिक कृषी पद्धतींमध्ये बदल होत आहे. प्रगत GPS आणि सेन्सर तंत्रज्ञानाने सुसज्ज असलेले, ड्रोन फील्डवर अचूक उड्डाण मार्गांचे अनुसरण करण्यासाठी प्रोग्राम केले जाऊ शकतात, समान आणि लक्ष्यित अनुप्रयोग सुनिश्चित करतात. या अचूकतेमुळे रसायनांचा अतिवापर कमी होतो, पर्यावरणावरील परिणाम कमी होतो आणि शेतकऱ्यांचा खर्च कमी होतो.
कौशल्य विकास आणि ज्ञानाचा विस्तार
ही योजना ड्रोन तंत्रज्ञानाचे विशेष प्रशिक्षण प्रदान करते, ज्यामुळे महिलांना आधुनिक कृषी पद्धती जसे की खते, कीटकनाशके आणि तणनाशके अचूकपणे लागू करणे, समान वितरण आणि इष्टतम वापर सुनिश्चित करणे यासारख्या प्रगत कौशल्ये आत्मसात करण्यात सक्षम होतात. माती आणि क्षेत्राचे विश्लेषण ड्रोनसह सुव्यवस्थित केले जाते, तपशीलवार सर्वेक्षणे आणि प्रजनन मूल्यमापन सक्षम करते. कमी किंवा जास्त पाण्याची गरज असलेले क्षेत्र ओळखून, गळती शोधून आणि जलस्रोतांचे कार्यक्षमतेने व्यवस्थापन करून महिला सिंचन व्यवस्थापन वाढवू शकतात.
समुदाय आणि नेटवर्किंगच्या संधी
महिला सहकारी सहभागींच्या सहाय्यक नेटवर्कशी कनेक्ट होऊ शकतात, समुदाय आणि सहयोगाची भावना वाढवू शकतात. त्यांना मंच आणि कार्यशाळांमध्ये सामील होण्याची संधी आहे जिथे ते त्यांचे सामूहिक ज्ञान आणि कौशल्ये वाढवून अनुभव, आव्हाने आणि सर्वोत्तम पद्धती सामायिक करू शकतात. ही योजना उद्योग तज्ञ, मार्गदर्शक आणि कृषी व्यावसायिकांना देखील प्रवेश प्रदान करते, मार्गदर्शन आणि व्यावसायिक वाढीसाठी मार्ग तयार करते.Namo Drone Didi Yojana 2025
योजनेसाठी आवश्यक कागदपत्रे Namo Drone Didi Yojana 2025 :
“नमो ड्रोन दीदी योजना” अंतर्गत अर्ज करण्यासाठी पुढील कागदपत्रे आवश्यक आहेत:
आधार कार्ड | अर्जदाराचा वैयक्तिक ओळखपत्र. |
पासपोर्ट साईज फोटो | अर्ज प्रक्रियेसाठी. |
पॅन कार्ड | आर्थिक व्यवहारासाठी. |
बँक खाते तपशील | अनुदान थेट बँक खात्यात हस्तांतरित करण्यासाठी. |
कृषी अनुभव प्रमाणपत्र | अर्जदाराकडे शेतीचा अनुभव असल्याचा पुरावा. |
जमीन प्रमाणपत्र | अर्जदाराच्या नावावर असलेल्या जमिनीचा पुरावा. |
बचत गटाचे प्रमाणपत्र | महिला बचत गटाचे सदस्यत्व प्रमाणित करणारे कागदपत्र. |
अर्ज प्रक्रिया :
अर्जदार महिला अधिकृत ऑनलाइन पोर्टलवर अर्ज करू शकतात.
अर्ज प्रपत्रात योग्य माहिती भरून आवश्यक कागदपत्रे जोडावी.
अर्जाची प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतर अनुदानासाठी अर्जदाराला कळवले जाते.
अधिक माहितीसाठी पुढील व्हिडिओ पहा : video credit – Tech With Rahul
निष्कर्ष
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी एक नवीन योजना (ड्रोन दीदी योजना) सुरू केली. या योजनेसाठी 15,000 महिला बचत गटांना ड्रोन पुरविण्यास केंद्रीय मंत्रिमंडळाच्या बैठकीत मान्यता देण्यात आली. या योजनेच्या माध्यमातून महिला बचत गटांना शेतीच्या कामासाठी ड्रोन उपलब्ध करून दिले जाणार आहेत. या ड्रोनचा वापर खत फवारणीसारख्या शेतीच्या कामासाठी करता येतो. या योजनेंतर्गत महिला ड्रोन पायलटांनाही दरमहा मानधन दिले जाणार आहे. त्यामुळे ही योजना महिला बचत गटांच्या दृष्टीने अत्यंत महत्वपूर्ण ठरणार आहे.
FAQ :
1) ड्रोन दीदी योजना कधी आणि कोणी मंजूर केली ?
उत्तर – ड्रोन दीदी योजनेला 28 नोव्हेंबर 2023 रोजी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या अध्यक्षतेखाली झालेल्या मंत्रिमंडळाच्या बैठकीत मंजुरी देण्यात आली.
2) काय आहे ड्रोन दीदी योजना ?
उत्तर – केंद्र सरकारच्या महिला बचत गट ड्रोन योजनेतून महिला बचत गटांना ड्रोन देण्यात येणार आहेत. यानंतर बचत गट महिला शेतकऱ्यांना शेतीसाठी भाड्याने ड्रोनची सेवा देतील.
3) ड्रोन दीदी योजनेअंतर्गत किती महिला बचत गटांना ड्रोन दिले जातील ?
उत्तर – महिला बचत गट ड्रोन योजनेंतर्गत 15000 महिला बचत गटांना ड्रोन दिले जाणार आहेत.
4) ड्रोन खरेदीसाठी महिला बचत गटांना किती मदत केली जाईल ?
उत्तर – महिला बचत गटांना ड्रोन खरेदीसाठी केंद्र सरकारकडून खर्चाच्या 80% किंवा कमाल 8 लाख रुपयांपर्यंत मदत दिली जाईल.